वयाच्या १८ व्या वर्षी म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीचे व्यवस्थापन कसे करावे

शिक्षण किंवा लग्न ासारख्या दीर्घकालीन उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठी उपयुक्त ठरू शकणारा निधी तयार करण्यासाठी आपल्या मुलाच्या नावे पैसे वाचविण्याची पालकांची इच्छा असते. पालकांसाठी सर्वात महत्वाचा प्राधान्यक्रम म्हणजे त्यांच्या मुलांची आर्थिक सुरक्षितता.

यासाठी पीएरेन्ट्स आपल्या बचत खात्यात आपल्या मुलांसाठी निधी राखून ठेवू शकतात किंवा अल्पवयीन मुलाच्या नावाने असंख्य चॅनेलमध्ये गुंतवणूक करू शकतात. मूल जन्माला येताच पालक ही कृती सुरू करू शकतात जेणेकरून गुंतवणुकीला एक दशक किंवा त्याहून अधिक काळ वाढायला पुरेसा वेळ मिळेल. वाढदिवस आणि सणासुदीला मित्र-मैत्रिणींकडून भेटवस्तू म्हणून मिळालेली थोडीफार रक्कम ते अनेकदा गुंतवण्याचा किंवा महिन्याला मुलाच्या बँक खात्यात पैसे जमा करण्याचा प्रयत्न करतात.

मी माझ्या मुलासाठी (अल्पवयीन) एसआयपी सुरू करू शकतो का? असा प्रश्न पालकांनी विचारला आहे. होय, एम इनर्स पालकांच्या मदतीने एमयूटुअल एफयूएनडीमध्ये गुंतवणूक करू शकतात. दीर्घ मुदतीत म्युच्युअल फंड आपल्या मुलास त्यांच्या भविष्यातील आर्थिक गरजा पूर्ण करण्यास मदत करण्यासाठी पुरेसा परतावा निर्माण करण्यास मदत करेल.

अल्पवयीन व्यक्तीच्या नावाने म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक सुरू करण्याची प्रक्रिया काय आहे?

अल्पवयीन व्यक्तीला त्याच्यावतीने माहितीपूर्ण निर्णय घेता येत नसल्यामुळे सर्व किरकोळ गुंतवणुकीत अल्पवयीन व्यक्तीच्या मालमत्तेचे व्यवस्थापन करण्यासाठी एक निश्चित 'गार्डियन' असणे आवश्यक आहे. बहुतेक परिस्थितीत, पालक हे अल्पवयीन मुलाचे नैसर्गिक पालक असतात, परंतु इतर प्रकरणांमध्ये, न्यायालयाने नियुक्त केलेले पालक आवश्यक असतात.

सध्या सेबी म्युच्युअल फंडातील गुंतवणुकीसाठी अल्पवयीन मुलाच्या बँक खात्यातून किंवा अल्पवयीन मुलाच्या पालकांसोबतच्या संयुक्त खात्यातूनच पैसे भरण्याची परवानगी देते. परिणामी, आपल्या वर अवलंबून असलेल्या अल्पवयीन मुलाच्या नावावर गुंतवणूक सुरू करण्यासाठी, पालकांनी प्रथम त्यांच्या नावावर बँक खाते उघडणे आवश्यक आहे.

तथापि, सेबीने नुकत्याच जारी केलेल्या 12 मे 2023 च्या परिपत्रकात अंशत: बदल केल्यामुळे, ज्यात एक नवीन नियम उघड झाला आहे, ज्यात म्हटले आहे की "कोणत्याही मार्गाने देयके अल्पवयीन मुलाच्या अल्पवयीन, पालक किंवा कायदेशीर पालकांच्या बँक खात्यातून किंवा अल्पवयीन मुलाच्या पालक किंवा कायदेशीर पालकांसह संयुक्त खात्यातून स्वीकारली जातील. "

Join Now: PersonalFN is now on Telegram. Join FREE Today to get 'Daily Wealth Letter' and Exclusive Updates on Mutual Funds

[वाचा: सेबीने अल्पवयीन मुलांच्या नावावर म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीच्या नियमात बदल केले]

आता आपल्या मुलाच्या नावाने म्युच्युअल फंड सुरू केल्यास त्यांच्या नावाने बँक खाते उघडण्याचा त्रास होणार नाही. कोणत्याही मार्गाने अल्पवयीन मुलाच्या नावावर म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करण्यासाठी आपण फक्त एमइनॉरचे खाते, पालक / कायदेशीर पालकांचे बीअँक खाते किंवा अल्पवयीन आणि पालक / कायदेशीर पालकांचे जे ओंट बँक खाते वापरू शकता. तथापि, हे लक्षात घ्या की म्युच्युअल फंड युनिट्सच्या सब्सक्रिप्शनसाठी पेमेंटचा स्त्रोत कोणताही असो, रिडेम्प्शनची सर्व रक्कम केवळ अल्पवयीन मुलाच्या सत्यापित बँक खात्यात जमा केली जाईल.

याशिवाय मायनरच्या नावाने म्युच्युअल फंड फोलिओ उघडताना काही बाबी लक्षात घ्याव्या लागतील.

• अल्पवयीन मुलाच्या वयाचे पी छत (जन्म दाखला किंवा पासपोर्ट)

• अल्पवयीन मूल आणि पालक यांच्यातील संबंध सिद्ध करणारा दस्तऐवज

• अल्पवयीन मुलाचा तसेच पालकांचा केवायसी तपशील

• तथापि, गुंतवणुकीची मालकी केवळ अल्पवयीन मुलाकडे असेल आणि ते संयुक्त खाते असू नये.

हे लक्षात घेता, जेव्हा एखादी व्यक्ती अल्पवयीन मुलाच्या नावावर गुंतवणूक करते तेव्हा पालकाचे नाव म्युच्युअल फंड पोर्टफोलिओमध्ये जोडले जाते. अल्पवयीन व्यक्तीच्या वतीने खरेदी, रिडीम किंवा पद्धतशीर व्यवहार करण्याचा अधिकार पालकांना आहे. मात्र, मूल १८ वर्षांचे झाल्यावर फोलिओचे नियंत्रण पालकाकडून अल्पवयीन मुलाकडे जाते. अल्पवयीन मुलाच्या 18 व्या वाढदिवसानंतर, पालक / कायदेशीर पालक या फोलिओमध्ये व्यवहार करू शकत नाहीत. सिस्टेमॅटिक ट्रान्सफर प्लॅन (एसटीपी), सिस्टिमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन (एसआयपी) आणि सिस्टिमॅटिक विथड्रॉल प्लॅन (एसडब्ल्यूपी) यासह सर्व स्थायी आदेश निलंबित करण्यात आले आहेत.

परिणामी, अल्पवयीन व्यक्ती १८ वर्षांची झाल्यावर काही कागदपत्रांची पूर्तता केल्यानंतरच म्युच्युअल फंड खाते ऑपरेट करू शकतात आणि त्यानंतर योग्य प्रक्रियेचे पालन करून फोलिओला अल्पवयीनातून मोठ्या स्थितीत रूपांतरित करू शकतात.

अल्पवयीन मुलगा मोठा झाल्यावर किंवा वयाची १८ वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर कोणती प्रक्रिया पाळावी?

1. केवायसी अपडेट करा

पॅन कार्ड - हे ओळखपत्र म्हणून काम करते. मुलाच्यानावावर गुंतवणूक केल्यास स्थायी खाते क्रमांक (पॅन) बंधनकारक नाही. परंतु मूल १८ वर्षांचे झाल्यावर आपल्या पॅनची प्रत देणे आवश्यक आहे. जर मुलाकडे आधीपासूनच अल्पवयीन पॅन असेल तर पॅन स्टेटस बदलून एमअजोर करणे आवश्यक आहे, कारण मायनर पॅनमध्ये मुलाचा फोटो आणि स्वाक्षरी नसते. 'पॅन डिटेल्स चेंज' फॉर्मचा वापर करून यू-https://www.onlineservices.nsdl.com/paam/endUserRegisterContact.html

2. बँक खाते

किरकोळ स्थिती असलेले बँक खाते प्रमुख स्थितीसह अद्ययावत करणे आवश्यक आहे. मूल आणि पालक दोघांनीही स्वत: बँकेत जाणे आवश्यक आहे. डिसेंबर २०१९ मध्ये किरकोळ बँक खात्याचा नियम लागू होण्यापूर्वी मायनर फोलिओमध्ये असलेली गुंतवणूक इतर कोणत्याही बँक खात्यातून करण्यात आली असेल, तर नवीन बँक खाते उघडणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये मूल (आता एक मोठे) प्रथम धारक आहे. हे पूर्ण झाल्यानंतर बँक चेकवर अर्जदाराचे नाव लिहिलेले चेकबुक जारी करू शकते.

या स्टेप्स पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी लागेल. केवायसी ऑनलाइन किंवा पेपर स्वरूपात (ऑफलाइन) करता येते. आपण ज्या फंड हाऊसमध्ये गुंतवणूक केली आहे त्यापैकी कोणत्याही एका फंड हाऊससह किंवा रजिस्ट्रार आणि ट्रान्सफर एजंट (आरटीए) द्वारे हे केले जाऊ शकते. बँक खाते आणि म्युच्युअल फंड फोलिओ केवायसी-सुसंगत असणे आवश्यक आहे.

स्थिती लहान ते मोठी करा

आता आपण मेजर (18 वर्षांपेक्षा जास्त वयाची व्यक्ती) म्हणून केवायसी अनुपालन करीत आहात, आपण प्रत्येक फंड हाऊसशी संपर्क साधू शकता ज्यामध्ये आपल्याकडे किरकोळ फोलिओ आहे. प्रत्येक म्युच्युअल फंड हाऊस आपल्या वेब पोर्टलवर तसेच शाखा कार्यालयांमध्ये 'लहान ते मोठ्या स्वरूपात स्टेटस चेंज' प्रदान करते. आपण फॉर्म भरावा आणि खालील कागदपत्रांसह जमा करावा:

• पॅनची प्रत

• केवायसी पावतीची प्रत

• अर्जदाराचे नाव लिहिलेले रद्द केलेले धनादेशपत्र

• नॉमिनेशन फॉर्म

• विहित नमुन्यात बँकरकडून स्वाक्षरी पडताळणी

प्रत्येक फोलिओसाठी लक्षात ठेवा, आपल्याला स्वतंत्र फॉर्म सबमिट करावे लागतील. जर आपल्याकडे एकाच फंड हाऊसमध्ये बरेच फोलिओ असतील तर आपण एकच पत्र पाठवू शकता जे सर्व फोलिओस्पष्टपणे निर्दिष्ट करते आणि त्यात मोठ्या मुलाच्या आणि सर्व पालकांच्या स्वाक्षऱ्या समाविष्ट असतात. काही फंड हाऊसेस कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती ऑनलाइन सादर करण्यास सक्षम करतात . हे शक्य आहे की फोलिओ स्थिती लहान ते मोठी बदलण्यासाठी कागदपत्रांची व्यवस्था करण्याच्या संपूर्ण प्रक्रियेस काही कार्यदिवस लागू शकतात.

आपल्या म्युच्युअल फंड फोलिओची स्थिती मेजरमध्ये बदलल्यानंतर फोलिओचे नियंत्रण मेजर झालेल्या अल्पवयीन मुलाच्या हातात जाते. ते फोलिओचे पहिले धारक बनतात आणि त्यानंतर म्युच्युअल फंडाच्या युनिट्समध्ये व्यवहार करू शकतात आणि त्या फोलिओमध्ये कोणालाही (तिच्या पालकांसह) जॉइंट होल्डर म्हणून जोडू शकतात.

MITALI DHOKE is a Research Analyst at PersonalFN. She is an MBA (Finance) and a post-graduate in commerce (M. Com). She focuses primarily on covering articles around mutual funds including NFOs, financial planning and fixed-income products. Mitali holds an overall experience of 4 years in the financial services industry.

She also actively contributes towards content creation for PersonalFN’s social media platforms in the endeavour to educate investors and enhance their financial knowledge.

Disclaimer: सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये गुंतवणूक करणे बाजारातील जोखमीच्या अधीन आहे, गुंतवणूक करण्यापूर्वी सर्व संबंधित कागदपत्रे काळजीपूर्वक वाचा.

Disclaimer: हा लेख केवळ माहितीच्या उद्देशाने आहे आणि आपल्या गुंतवणुकीच्या निर्णयांवर प्रभाव टाकण्यासाठी नाही. गुंतवणुकीचा निर्णय घेण्यासाठी म्युच्युअल फंडाची शिफारस किंवा सल्ला मानता कामा नये.